Van schaap tot lam

De knoop is doorgehakt. Bevindt zich nu in mijn maag. Wat kan ik verwachten? Ik ga als nanny aan het werk bij schapenboer/aannemer Bryce. Ik zal hier voornamelijk op de driejarige Ruby gaan passen. Het gezin woont dichtbij het gehucht Palmerston, op het Zuidereiland. Of eigenlijk woont het gezin in het befaamde dorpje Macraes, bekend vanwege haar enorme goudmijn. Het dorpje bestaat uit welgeteld zestien inwoners, een pub en een kerk. Wat heb je verder ook nodig? Rectificatie: Ik ga aan het werk bij een gezin dat twaalf kilometer buiten Macraes woont. 

Over( )geven
Het is de vooravond van mijn nieuwe werkperiode. Ik ben zojuist opgehaald door Bryce en in de auto meteen al op de proef gesteld door zijn twee tienerzonen. Niet dat ik dat door had, maar laten we dat asjeblieft op een naïeve taalbarrière houden. Eenmaal bij hun huis aangekomen, positioneer ik me op de stoel naast die van Ruby. Ze introduceert me in de wondere wereld van de Xbox. De hond springt op mijn schoot. Ik zucht van opluchting. Het komt wel goed hier. De enthousiaste Jack Russel, Timmy, kijkt me lang aan. Liefde op het eerste gezicht, denk ik nog. Dan kotst hij over me heen.

Geschoten
Ze pakt het oude jachtgeweer van haar vader. Haar bruine ogen stralen. ‘’Boom, boom!’’ Ik val neer. Graaf in de diepste krochten van mijn lichaam en geest. Driftig op zoek naar ieder spoortje verborgen acteertalent. Ik laat me niet kennen en blijf ‘dood’ liggen, mijn ogen stijf gesloten. Ze loopt weg. De hond vertrouwt het niet. Bijt in mijn sokken, probeert mijn gezicht te likken. Legt dan zijn hoofd op de mijne. De kat klimt op mijn buik. Valt in slaap. En ik maar vol overgave acteren. Roep na een poosje voor de zekerheid toch nog maar eens dat ik dood op de grond lig. Vijf minuten later slaat de twijfel toe. Waar blijft ze? Ik vind haar terug op de wc. Spoelt triomfantelijk door. ‘’Shall we watch a movie Enkuh?’’

Difficult
In gedachten zie ik voor me hoe ze met haar kleine hand per ongeluk in haar vingers knipt. Hoe het bloed rijkelijk over de keukentafel zal vloeien. ‘’Doe maar niet’’ zeg ik haar gauw. ‘’Why not’’ vraagt ze ontsteld. ‘’It’s a little bit difficult.’’ Even later kijk ik toe hoe ze ongeduldig haar tanden poetst. Ik vraag haar of ik haar kan helpen. Ze schudt haar hoofd. ‘’Why not’’ vraag ik haar. Ze kijkt me met een ernstige blik aan. Een klodder tandpasta op haar kin. ‘’Cause it’s a little bit difficult’’.

Gevangen
‘’You are going to jail!’’ Ze lacht triomfantelijk. Pakt mijn handen en sleept me naar de slaapkamer. Ik laat me op haar bed zakken. Dan laat ze een scheet. Giechelt, sluit de deur en loopt weg.

Huisje, boompje, condoompje
Het is koud hier. Macraes ligt op een grote heuvel. Het is al gauw min zeven. Ik sta ’s morgens rillend voor de douchecabine. Hard hopend dat het water deze keer niet bevroren is. (!) Een thermo laag. Een shirt. Nog maar een. Een trui. Als ik dan het huis inloop, weet ik niet wat ik zie. De jongens lopen nog altijd in een korte broek. 

Wanneer er sneeuw ligt, rijdt de schoolbus niet. Deze komt de heuvel dan met geen mogelijkheid op. De jongens weten hier wel iets op. Dus daar ga ik. Op een slee, achter de quad, door het weiland. 

Iedere middag ga ik even met Ruby naar mijn eigen huisje. Maak ik het vuur vast aan, sleep met hout. Ruby dartelt ondertussen graag rond. Inspecteert mijn backpack. Toilettas. ‘’Enku’’ klinkt het op een middag. ‘’What is THIS?’’ Ze staat voor me. Een condoom in haar hand. Ik wist niet dat de seksuele opvoeding ook tot mijn takenpakket hoorde. Toch nog maar eens met Bryce om tafel.

Kuddegedrag
We zitten in een truck. Voor ons een grote kudde schapen. De boer, Ruby’s oom, fluit zijn werkhonden tot de orde. Schreeuwt zijn stembanden uit zijn lijf. ‘’Die verdomde honden moeten eens luisteren!’’ Ruby vertelt dat ze ook schapenboerin wil worden. Later, als ze groot is. Ze drukt haar neus nog wat dichter tegen het raam. Dan zien we een mank schaap. Of we haar niet moeten helpen, vraagt Ruby. Het is zo zielig. Vijf uren later zitten we aan de etenstafel. De geur van gebraden lam vult het huis. ‘’Jammie’’ roept Ruby. ‘’Is dit het schaap van vanmiddag?’’

Weken later bekent Ruby’s oom, na een paar biertjes, dat hij het schaap die dag graag dood had willen schieten. Hij deed het niet vanwege mij. Waarom? ‘’Because you’re from overseas.’’ Ruby kan het trouwens prima aan. Soms lopen we even naar de puppy’s van de buren. Komt de buurman ons met bebloede handen begroeten. Terwijl wij de puppy’s aaien, ontvelt hij een schaap. ‘’Goed voer voor de honden.’’ Ruby kijkt naar het bloedspoor. ‘’Ik kan beter niet kijken’’ zegt ze dan. ‘’Dat is niet goed voor mij.’’

Ik kijk dagelijks bewust even naar het homp vlees op mijn bord. Denk dan terug aan een paar maanden geleden. Mijn tijd in het meditatiecentrum, waar ik nog geen vlieg mocht doodslaan. In dit huis spreekt men een eigen taal. Het alfabet wordt boerend opgevoerd. Hier is ‘vegetariër’ een scheldwoord. Mijn salade hoeven ze niet. De pompoensoep wordt met trillende hand naar binnen gelepeld. Als ik op een ochtend ontbijt maak, pak ik de kaneel. Ruby vraagt wat het is. Ruikt er aan. ‘’Oh’’ zegt ze dan. ‘’Ik weet wat dit is! Dit gebruikt papa bij het jagen om dieren te lokken!’’ Ik geef het op. Toch groeit er op het aanrecht een klein altaartje. ‘’Wat is dat’’ vraagt Bryce dan. ‘’Dadels? En is dat echt gember?’’ Hij schudt vol afkeer zijn hoofd als ik vraag of hij iets wil proberen. ‘’Niks voor mij. Ik ben meer van het vlees’’ zegt hij met een speelse blik. We vinden elkaar in het midden. ‘’Wil je nog koffie Anke? Of maak je je eigen fancy koffie?’’

Zwart schaap
‘’Come over here Holland’’ klinkt het door de lokale pub. Iedere vrijdagavond komen hele families uit de omgeving naar de pub. De 0,7 liter flessen bier gaan (iets te) gemakkelijk over de toonbank. Als de barvrouw even niet kijkt, springt een boer over de bar om zelf het biertje even aan te slaan. Er klinkt een luid gejuich. Het nationale rugbyteam heeft zojuist een punt gemaakt. Het televisiescherm lonkt. Kinderen trekken aan de mouwen van hun moeders. Na ieder biertje gaat het stemvolume omhoog. Durven ook de schuwe boeren contact met mij te maken. Met mij, het zwarte schaap. Ik heb immers nog nooit gejaagd, ik speel geen rugby en ik rij geen motor. Wat ik hier doe, kan ik ze dan ook niet goed aan het verstand brengen. ‘’Dus… je werkt hier in de goudmijn?’’

Even schakelen
‘’Heb je Bryce zijn nieuwe nanny al gezien’’ schreeuwt hij door de pub naar zijn vrienden. ‘’Die is nog langer dan ik ben!’’ Hij gilt het uit. Lacht harder dan ik verwacht. Ik vraag me af of dit het goede moment is om hem op zijn schouder te tikken of dat ik nog even zal wachten. 

‘’Wat hoorde ik. Was je verdwaald?’’ Ruby’s oom kijkt me met een prethoofd aan. Mijn rode wangen verraden me. Ik knik. Die middag reed ik in Bryce zijn truck. Of ik hem even kon helpen. Als hij de tractor wegbracht, kon ik zijn truck wel even naar huis rijden. Of ik de weg wist, had hij nog gevraagd. Ik had gelachen. Natuurlijk wist ik de weg. Veel makkelijker kon het immers niet zijn. Terwijl ik in gevecht was met de versnellingsbak, waarom wil dat kreng niet in z’n 4, stuurde ik naar rechts. Dat was namelijk het enige dat ik hoefde te onthouden. Dat het de verkeerde rechts was, realiseerde ik me relatief laat. De versnellingsbak en ik hadden het nog steeds niet bijgelegd. Ondertussen bleef ik mijn excuses maar aanbieden aan mijn medepassagier. ‘’Sorry Timmy’’ riep ik voor de vijfde keer in drie minuten. Het arme beest vloog door de truck. Raakte op een haar na het raam. Was nog blijer dan ik toen we het huis bereikten. Op een of andere manier denk ik niet dat hij nog eens over me heen zal kotsen.

Ru(g)by
Zaterdagochtend maak ik me in alle vroegte op voor mijn eerste rugbywedstrijd. Ik leer het spel (waarderen). Het begint rustig, met de kinderen. Rond lunchtijd verandert er iets. Worden de eerste biertjes geopend. Gaat men op weg naar het serieuze werk: de senioren. Een weiland dat is omgetoverd tot rugbyveld. Overal staan trucks geparkeerd. Het eindsignaal is nog niet geweest, of er wordt naar de pub gesjouwd. Gaat men vrolijk verder waar ze de vorige avond gebleven waren. Ik krijg een hond aangeboden. Een eendenborst. En waarom heb ik ook alweer nog nooit gejaagd? Laat in de avond word ik weer teruggebracht door Ruby’s oom. ‘’I got Holland’’ roept hij naar zijn ‘mates’. Dan gaat Johnny Cash door de speakers. Oom zingt luidkeels mee. Zijn tienerdochter heeft het schaamrood op haar wangen. 

Lamgeslagen
Hiken, denk ik bij het wakker worden op zondagmorgen. Vandaag wil ik wandelen. Gezond eten. Schrijven. Ik haal koffie bij Bryce. De kinderen zijn bij hun moeder. Na de koffie wil ik hem even helpen met de schapen. Op dat moment komen twee trucks het erf op rijden. Zijn vrienden komen even buurten. Het eerste biertje wordt tevoorschijn gehaald. Ik weiger. ‘’Maar het is al bijna lunchtijd’’ protesteert Bryce. Bij het tweede biertje geef ik toe. ‘’Ik wist wel dat het niet lang kon duren’’ zegt hij tevreden. De schapen halen we vandaag niet meer. 

Of de mensen hier dan ook altijd lam zijn? Welnee. De mensen hier kunnen tot schaap.

Speelkwartier
Op woensdagmorgen is het tijd voor de playgroup. Ruby en ik rijden samen naar Macraes. Staan op de weg vaak even stil voor een kudde schapen. Soms mag ze alvast meedraaien op de lokale basisschool, die uit zoveel kinderen bestaat, dat de hele school gemakkelijk in een bus past. Daar zit ik. Tussen de lokale plattelands vrouwen. Nooit eerder leerde ik zoveel over borstvoeding en bevallingen. Ik kan een paniekaanval nog net onderdrukken. Een ver van mijn bed show. Godzijdank.

Of toch niet? Op een ochtend schuift een andere nanny aan. Hoe oud is mijn dochter eigenlijk? Als ik even later met Ruby van de glijbaan ga, spreekt een jongetje haar toe. ‘’Je mag niet alleen hoor. Je moet op de schoot van je moeder.’’ Gelukkig vraagt men in de supermarkt nog altijd naar mijn identiteitskaart. En als ik echt ten einde raad ben, dan denk ik even terug aan het moment dat ik een verkleedfoto van mij en Ruby aan een bekende stuurde. ‘’Wat leuk zeg’’ reageerde ze. ‘’Zijn dat de kinderen?’’

Vallen, opstaan en weer doorgaan
Ruby’s leerdoel is het ontwikkelen van geduld en focus. De relevantie hiervan begin ik steeds beter te begrijpen. In twee dagen tijd gooide ze mijn bier op de grond, liet ze een ei vallen, brak ze de tafel, stootte ze de vogelgooi – inclusief parkiet- van de kast en brak ze het speeltje van de kat. Prioriteiten stellen kan ze gelukkig al wel goed. Nadat ze mijn koffie over het tapijt had gegooid, keek ze snel in het kopje. ‘’Geen zorgen Enku. Er zit nog wel wat koffie in het kopje.’’

Voor de nodige amusement wordt Ruby bijgestaan door Timmy en de kitten Possum. (En ja, die naam past inderdaad uitstekend) Timmy helpt graag mee om af en toe op de bank te poepen. Possum levert haar bijdrage door aan ieders been te hangen en de vogel aan te vallen. En anders is er altijd nog het brandalarm dat zichzelf soms iets te serieus neemt.

Young farmers
Ik word meegenomen naar een ‘young farmers event’. Jonge boeren uit de regio komen samen om te netwerken. (Bier te drinken) Een jonge vrouw geeft een presentatie over agrarische opleidingen die ‘wij’ kunnen volgen. De mensen om me heen roepen door haar heen. Bestellen bier en eten. Boeren als antwoord op een vraag. Niet iedereen lijkt even gemotiveerd om de schoolbanken weer in te gaan. ‘’En’’ zo besluit de vrouw haar verhaal. ‘’Geef het vooral aan als je niet kunt lezen of schrijven. Je werkgever wil dit graag weten.’’ Ik denk ineens weer even terug aan die ene keer in de pub. Toen iemand vroeg hoe laat het was. Toen toegaf geen klok te kunnen kijken.

Huis op wielen
Ik besluit een auto te kopen. Ik vind een geschikte in Dunedin. Ik regel een bezichtiging op donderdag. Twee dagen van te voren krijg ik een berichtje. Of ik wel echt geïnteresseerd ben. En dat ze niet terug wil zakken in de prijs. Dan stuurt ze dat de bezichtiging gewoon op donderdag kan, maar dat ze dan op vrijdag terug wil komen als ik besluit de auto te kopen. Woensdag vraagt ze hoe ik van plan ben om te betalen. Op donderdag stuurt ze, vlak van te voren, dat ze laat is. Of we ook een uur later af kunnen spreken. 

Uiteindelijk vindt de bezichtiging plaats. Bryce gaat met me mee. Nu gebiedt de waarheid me te zeggen dat ik niks van auto’s weet. Ja, ik weet hoe je ruzie kunt maken met de versnellingsbak, of hoe je hem zo efficiënt mogelijk vast kunt rijden op de oprit. Ik weet ook welke kleur ik mooi vind. Dus terwijl ik me bezig hou met nutteloze details, irrelevante vragen stel en daarbij zo intelligent mogelijk probeer te kijken, doet Bryce het echte werk. Tijdens het proefritje rijdt hij hem naar de garage en doet een check. Terwijl hij de auto observeert, observeer ik hem. Bryce knikt, ik knik en dan knikt ook het meisje. En zo kocht ik mijn eerste auto. 

Als ik hem, uiteindelijk op zaterdag, op kom halen, duikt de verkoopster in haar tas. Ze grijpt naar haar pen en papier. Op mijn vraag wat ze doet, reageert ze nonchalant. ‘’Ik maak even een contract’’ zegt ze, terwijl ze mij vraagt om een handtekening. Je moet het leven natuurlijk wel een beetje serieus nemen.

Oh en mijn auto? Ik voel me de koningin te rijk. De vrijheid lonkt. Ik knipoog terug. 

Hoge lat(ten)
In de weekenden combineer ik mijn liefde voor mijn Toyota graag met mijn liefde voor Carlien en Marleen. Zij werken op een boerderij op ‘slechts’ een uur en een kwartier rijden. We besluiten om een weekendje naar Wanaka af te reizen, om daar de piste op te gaan. En dus weten de lokale boeren, tijdens hun wekelijkse pub bezoek, niet wat ze meemaken. Twee bloedmooie blondines rijden voor in hun beeldschone witte bus. Of ze hier goed bier hebben, vragen de dames. Nee, maar ze hebben wel Enku, antwoorden de boeren. Daar doen ze het gelukkig ook wel voor.

En zo sta ik op vrijdagavond met mijn twee vriendinnen tussen de boeren. Terwijl Marleen gratis ski’s en een snowboard regelt, is de welbespraakte Carlien niet te beroerd om een paar ongemakkelijke vragen te stellen. Ik zal ze uit respect voor onze vriendschap niet citeren, maar het heeft voor de nodige hilariteit gezorgd. 

Terwijl de Bootsma’s op zondag zelfverzekerd de piste af snowboarden, zij kunnen werkelijk alles, sta ik tussen de beginnelingen. Het is mijn eerste keer op de latten en dus gun ik mezelf een paar uurtjes les. Ik doe het zoals ik dat van mezelf gewend ben: onhandig, maar wel met overtuiging. Als ik sta te prutsen komt de leraar naast me staan. ‘’Bedankt voor deze demonstratie. Fijn dat je het even doet. Want dames en heren, dit is dus precies hoe het NIET moet.’’ Ik ben soms zo onhandig dat het bijna pijn doet. Maar van een beetje snelheid ben ik niet vies en na een paar uren les ga ik dan toch de piste af. Het meisje van de skiverhuur had me gevraagd waarom ik nog nooit eerder had geskied. Nu pas snap ik haar vraag. Dit is fan-tas-tisch. Ik heb dan ook spontaan mijn sjaal laten liggen. Helaas moeten we nu nog een keer terug. 

Dad can fix this
Ik bewonder Bryce. Zoals hij zijn twee zoons en dochter nagenoeg in z’n eentje opvoedt. Hoe hard hij werkt en de kinderen (levens)lessen leert. Hoe hij ze vrij laat, ze hun eigen fouten mogen maken. Hoe hij ze onvoorwaardelijke liefde geeft. 

Ik bewonder de twee jongens. Het verantwoordelijkheidsgevoel van de oudste. Hoe de middelste zijn positie in het gezin probeert te bepalen. Hoe ze mij, op hun manier, proberen te helpen. Ik zeg tegen een van hen dat ik hem een goede broer vind. Hij is even stil. ‘’Ja, dat hoor ik wel vaker’’ zegt hij dan. ‘’Maar ik vind dat ik een gewone broer ben.’’

En natuurlijk bewonder ik Ruby. Hoe zij haar weg vindt als nakomertje. Met twee grote broers. Een positie die ik herken. Een echte driejarige. Zoals ze alles zelf wil doen. Soms krijst, schreeuwt, negeert. Soms met een breekbaar stemmetje. Of ik haar niet wil verlaten. Miss independent. Met in haar linkerhand een barbie en in haar rechterhand een jachtgeweer.

Als tijdens het spelen, een van mijn nagels breekt, is Ruby de rust zelf. ‘’No worries Enku. Dad can fix this.’’ 

Good as
Zes weken ben ik nu in deze ‘community’. Waar iedereen elkaar kent. Elkaar helpt. Waar je nooit anoniem over straat kunt gaan. Waar de postbode het hoogtepunt van de dag is. Waar echte stilte nog bestaat. Waar wifi niet vanzelfsprekend is. Waar mensen hun deuren nooit op slot doen. En waar men nog tijd heeft voor elkaar. 

Je hoort wel eens dat de leefomgeving van invloed is op de mentaliteit van mensen. Ik kan me hier prima in vinden. Het is niet voor niks dat deze mensen dichtbij een mijn wonen. De mensen hier zijn van goud. Of, zoals ze dat zelf zouden zeggen: good as gold.

Een paar weken geleden liep ik met Ruby door het weiland. Ik staarde dromerig voor me uit, nam het landschap in me op. ‘’Enku, wait for me’’ klonk het op de achtergrond. Ik hoorde het maar half. Mijn gedachten waren bij afgelopen maanden. Ik dacht aan hoe ik Nieuw-Zeeland binnenkwam. Dat ik niet wist wat ik wilde doen. Hoe ik besluiteloos ronddwaalde. Geen geld voor accommodatie, laat staan voor een auto. Hoe alleen en verloren ik me soms voelde. Hoe wilde en kon ik hier van betekenis zijn? ‘’Enku’’ onderbreekt Ruby mijn gedachten. ‘’Sorry.’’ Ik zakte door mijn knieën. ‘’Sorry for what’’ vroeg ik haar. Haar bruine ogen keken me ernstig aan. ‘’Sorry for being grumpy.’’ Ze klom op mijn schoot, sloeg haar kleine armen om me heen. Samen tuurden we naar de heuvels. 

En toen was het stil.