Kedengedeng - Mijn lofzang over de trein

Hoeveel uren van mijn leven heb ik al in de trein doorgebracht? Dromend, mijmerend of lezend. In mijn oren klinkt 'Pianoman' van Billy Joel. Een kopje koffie in mijn hand, de veelzijdige landschappen wisselen elkaar af. Ik krijg het ene na het andere levensinzicht en stap als een wijzer mens uit. Komt het je bekend voor? Het is precies wat de reclame van NS ons doet geloven. En ik trap er iedere keer weer in.
 

Ingewikkeld
Als student had ik al een ingewikkelde relatie met het openbaar vervoer. Er was altijd spanning en een hoge amusementswaarde. Haal ik het of haal ik het niet? De mensen in de straat stonden al met een verrekijker voor het raam, klaar voor de onthulling. Eerlijk is eerlijk, het lag in die tijd vaak aan mij. Ik woonde misschien tien minuten van het station, maar ik stond bekend als 'het meisje dat altijd rennend voorbij komt'. De trein vertrok iedere dag op dezelfde tijd. Hoe moeilijk kon het zijn? Ik vond het echter vreselijk ingewikkeld.

Onze relatie
Onze relatie werd met de jaren intiemer. De complexiteit bleef, maar we leerden elkaar steeds beter kennen. Ik durfde mijn emoties steeds meer te uiten. En, geloof me, dat waren er nogal wat. De trein durfde op zijn beurt steeds meer ruimte in te nemen en mijn grenzen op te zoeken. Vaak gingen we gemoedelijk uit elkaar om ons eigen pad te vervolgen. Dikwijls kregen we ruzie, dreigde ik mijn OV-chipkaart door te knippen. Toch deed ik het nooit, we kwamen altijd weer samen. Ik kon domweg niet zonder hem en mijn afhankelijkheid maakte mij enorm vergevingsgezind. Hij vergaf mij ook, als we elkaar door mijn toedoen, weer eens hadden gemist.

Troostkoffie
Het kan aan mijn niet-Brabantse afkomst liggen, maar ik heb me nooit helemaal kunnen vinden in Guus zijn enthousiast gevonden 'Kedengedeng'. In mijn beleving gaat reizen met de trein gepaard met hele andere geluiden. Ik hoor op het station vaak zoiets als dit: 'Dames en heren, de intercity van...' Op zo'n moment zucht ik hard en knijp ik angstvallig mijn ogen dicht. Dan is daar het verlossende woord. Vijf minuten, tien minuten, een kwartier. Hij rijdt überhaupt niet. Als eerste sta ik dan bij de Kiosk voor een kopje troost koffie. Gratis, dat wel.

Stempelboekjes
Soms voelt het alsof ik onbewust alle treinervaringen wil sparen. Ik heb er inmiddels een heleboel verzameld. Een aantal zijn standaard en niet moeilijk te verkrijgen. Neem de welbekende kapotte bovenleiding of wisselstoring. (Ik ben twee stempelboekjes verder) Zeldzamer zijn de ervaringen waarbij het verkeerde eindpunt bij de trein vermeld staat of de verkeerde tussenstations omgeroepen worden. Overduidelijk te plaatsen in de categorie 'mensenfouten'. In deze categorie valt ook de conducteur die zijn eigen trein mist en achter de trein aan rent (echt waar) en de machinist die vergeet dat de microfoon aanstaat en details uit zijn privé leven door de trein schalt. Of de machinist die rond middernacht de trein stil zet, de lichten uit doet en gestrest door de trein loopt omdat 'hij iets vergeten is'. Alle passagiers in de trein (ik) verbaasd achterlatend.

Lievelingsanekdote
Van de categorie 'vervangende bussen' heb ik al zo'n zes trajecten mogen zien. Ik denk aan die keer dat de buschauffeur het erf van een boerderij op reed. Of toen ik de buschauffeur de weg moest wijzen. Mijn lievelingsanekdote van deze categorie is die keer dat de buschauffeur per ongeluk naar z'n eigen huis reed. (Al weet ik niet meer of ik dat toen ook kon waarderen) In deze categorie vallen eveneens de kleine sprinters die de fouten van hun grote broers moeten compenseren . Je ziet het ze bijna denken: Ik weet dat je naar Amsterdam moet, we nu richting Enschede gaan en je de geur van je buurman die tegen je aandrukt niet kunt verdragen, maar we komen er écht.

Sneeuw
Uiteraard is er een categorie 'sneeuw'. Deze verdient een eigen plaats, gezien de frequentie van uitvallende treinen in de winterperiode. Nooit meer vergeet ik die keer dat ik in Haarlem ingesneeuwd stond. Ik had een lang weekend gewerkt en was doodmoe. De trein zou niet meer doorrijden naar Amsterdam, ik moest een slaapplek zoeken. Ik was de wanhoop nabij. En nergens die gratis koffie.

Volle buik
Hoeveel sociologische analyses heb ik inmiddels losgelaten, wachtend op een troosteloze parkeerplaats, met honderden andere passagiers aan mijn zijde? Alle ogen op hetzelfde punt gericht. Wanneer komen die verhipte bussen? En dan dat moment dat de eerste bus komt en de massa zich als één naar die bus beweegt. Wat een confronterende gewaarwording. Na iedere keer sterft mijn geloof in de mensheid een stukje meer. De hoofdprijs was toch wel afgelopen zomer toen ik naar Berlijn afreisde. De terugreis stond ik drie uren vast in Bad Bentheim door de sublieme samenwerking tussen de Nederlandse en Duitse spoorwegen. Ik heb mijn buik inmiddels wel vol van al die gratis koffie.

Een nieuwe stap
En daarom neem ik een besluit. Het is tijd voor een nieuwe stap. Dus neem ik de trein naar China. Opstappen in Noord en dan door naar Bejing. Kom maar op met die wisselende landschappen, koffie en levensinzichten. Geen zorgen, ik zal niet alleen gaan. Ik heb een bemiddelaar aan mijn zijde voor al de moeilijke momenten samen. We komen er wel uit, de trein en ik. Meer tijd samen, een tussenpersoon, wisselende tijdszones tegen de sleur. Misschien een wodka drinkende Rus voor het amusement. Ik durf het aan. Nu mijn reisgenoot nog.